Psikoloji Günlüğü

Öğrenciler yaşadı!

Üniversite öğrencilerin korkulu rüyası sınavlardır ve daha da kötüsü ertesi sabah uyandıklarında hatırladıkları bilgi miktarın çok sınırlı olması işleri daha da karıştırır. Sadece öğrenciler değil, hepimiz, okuduklarımızın daha uzun süre ve daha hatırlanabilir bir şekilde belleğimizde kalmasını ve gerektiğinde de onları geri çağırabilmeyi isteriz. The FASEB Journal‘da yayınlanan bir çalışmaya göre insan bağışıklık sistemindeki bir molekül (interleukin – 6) bu konuda işimize yarayabilir.

Araştırmacılar, 17 sağlıklı yetişkin erkekten kısa bir hikaye okumalarını istediler. Hikayenin bitiminde içinde interleukin-6 ya da molekül içermeyen bir plasebo sıvı bir sprey yardımıyla burundan deneklere verildi. Daha sonra ise deneklerin uyumalarına izin verildi ve uyku sırasındaki beyin işlevleri de ayrıca kontrol edildi. Araştırmanın sonuçları oldukça ilginç. Uyandıklarında, bir gece okudukları hikayeden hatırlayabildikleri kadar cümle hatırlamaları ve yazmaları istenen deneklerden, kendilerini daha önce interleukin-6 verilmiş olanların hatırlama performansları, sadece sıvı verilenlere kıyasla istatistiksel olarak çok daha yüksek bulundu. Diğer bir ifadeyle, interleukin-6 ve onu takip eden normal bir uyku daha önce sisteme giren bilgilerin kodlanması, depolanması ve dolayısıyla da daha sonra geri çağrılmasında olumlu etkiye sahip.

Araştırma sonuçlarının geçerliği ve güvenirliği için daha fazla örneklemle yeni çalışmaların yapılması ve özellikle uykunun bellek üzerinde nasıl bir etkisinin olduğunu araştırmak gerekiyor. Tabii asıl görevi hücre tamiratı olan bu molekülün neden belleği etkilediği da ayrı bir soru. Ancak yine de bellek sisteminin güçlendirilmesinin günlük hayata yansımasının olası etkileri düşünüldüğünde araştırmanın önemi ortaya çıkacaktır.

Kaynak: Benedict, C., Scheller, J., Rose-John, S., Born, J. ve Marshall, L. (2009). Enhancing influence of intranasal interleukin-6 on slow-wave activity and memory consolidation during sleep. The FASEB Journal, 23, 3629-3636.

Grup davranışı üzerine yapılan çalışmalar, takım olmanın önemli olumlu özelliklerinden sık sık bahseder. Bir grup içerisinde bulunmanın, sorumluluk dağılımı, uç kararlara yönelim, uygucu davranış (conformity) gibi olumsuz özellikleri olsa da grubu (takımı) ilgilendiren bir konuda başarıya ulaşmak için gerekli olan motivasyonu ve gücü sağlaması açısından başka insanlarla birlikte olmanın önemi açıktır. Grup halindeyken kişilerin, tek başlarına olduklarından daha güçlü ya da acıya toleranslı olduğu konusunda ilginç örnekler var. Bu konuyu haber yapan The Guardian gazetesi, 1956 yılında oynanan Manchester City – Birmingham maçını örnek olarak veriyor. Bu maçta, Manchester City kalecisi Bert Trautmann bir pozisyon sonrası boynunu kırmasına rağmen (yanlış okumadınız boynunu) ardarda kurtarışlar yaparak takımını galibiyete taşımıştı. Trautmann’ın o halde maçı tamamlamış olması kendisini efsane yaptı. Trautmann, günümüzde hala dünyanın gelmiş geçmiş en önemli kalecilerinden birisi olarak anılmaktadır ve bu neredeyse mucize olay belleklerden hiç silinmedi.

Oxford Universitesi’nden Emma Cohen başkanlığındaki ekip, kürek takımı ile yaptığı çalışmada grup halinde egzersiz yapan sporcuların tek başlarına yapanlara kıyasla yaklaşık 3 kat daha fazla acıya tolerans gösterdiklerini bulmuşlar. Araştırmacılar, grup halindeki çalışmada salgılanan fazla miktardaki endorfinin bu toleransa neden olduğunu düşünüyorlar. Özellikle fiziksel aktivitenin ön plana çıktığı bu gibi takım çalışmalarında, diğer insanlarla birlikte olmanın sadece zihinsel değil aynı zamanda biyolojik etkileri olduğu da ortaya çıkmış oluyor. Zihin ve beden arasındaki ilişkinin ne kadar kuvvetli olduğunun da ek bir göstergesi.